«گزیده‌ای از مقالات و سخنرانی‌های ادبی و اجتماعی»
گردآوری و ترجمه: بیژن قدیمی
انتشارات آگاه. سال ۱۳۶۴
همان‌طور که از اسمش پیداست، این کتاب مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها و یادداشت‌های هاینریش بل است. و این امکان را به خواننده‌ی کتاب‌های این نویسنده می‌دهد، تا او را بهتر بشناسد و با طرز فکر و عقایدش، عریان‌تر آشنا شود. اما از آنجایی که احتمال می‌دهم این کتاب با توجه به سال چاپش در بازار کتاب ایران موجود نباشد، ترجیح می‌دهم به این بهانه معرفی مختصری از هاینریش بُل و آثارش داشته باشم.

هاینریش تئودور بُل، نویسنده‌ی آلمانی است که در سال ۱۹۸۵ در ۸۳ سالگی از دنیا رفته است. او در جوانی درگیر جنگ جهانی دوم و پیامدهایش بود و عجیب نیست اگر بیشتر آثارش درباره یا ناشی از موضوع جنگ است. بل در سال ۱۹۷۲، جایزه‌ی نوبل ادبیات را برای کتاب «عقاید یک دلقک» دریافت کرد. کتاب‌های زیادی از او به فارسی ترجمه شده است. به نظر من «عقاید یک دلقک» دوست‌داشتنی‌ترین کتاب اوست. این کتاب درباره‌ی دلقکی به نام «هانس شنیر» است که معشوقه‌اش او را به‌خاطر مسائل مذهبی ترک کرده است و حالا دلقک ما افسرده است و با پایی شکسته در آستانه‌ی الکلی شدن نشسته و خودش را برای مخاطب تعریف می‌کند.
از دیگر کتاب‌های او، می توان به «آبروی از دست‌رفته‌ی کاترینا بلوم یا خشونت چگونه شکل می‌گیرد و به کجا می‌انجامد» اشاره کرد. ماجرا درباره‌ی کاترینای ۲۷ ساله‌ی زیباست. او مطلقه و فقیر است و در شغلش خدمتکاری در خانه‌ها یا مجالس و مهمانی‌هاست. با اتفاقی که برای کاترینا می‌افتد او خیلی ناخودآگاه تبدیل می‌شود به سوژه‌ی اخبار و مطبوعات و هدف انواع تهمت‌ها قرار می‌گیرد. نوع نگارش این کتاب، کمی متفاوت از سایر رمان‌ها و بیشتر گزارش‌گونه است.

هاینریش بل، نویسنده‌ای ست که همیشه علیه ظلم و بی‌عدالتی قلمش را استفاده و صدایش را بلند کرده است. در همین کتاب که تعدادی از سخنرانی‌های او آورده شده، می‌بینید که با چه بیان صریح و زبان گزنده‌ای درباره‌ی استبداد و با مستبدین و مردم صحبت کرده است. شاید از این جهت که او همواره از قشر صعیف جامعه سخن گفته و به حاکمانشان و سیستم کثیف حکومتی و حتی مدیاهایی که در به لجن کشیدن افراد و عقاید نقشی دارند حمله کرده است، نوشته‌هایش برای ما ایرانیان که شرایط خفقان و رنج تقریبا مشابهی را تجربه کرده‌ایم/می‌کنیم، خواندنی‌تر و قابل لمس‌تر باشد.
همه‌ی اینها را نوشتم که بگویم خواندن کارهای این نویسنده را پیشنهاد می‌کنم.

فاطمه اختصاری
#ستون_معرفی_فیلم_و_کتاب_فاطمه